دجّال در روایات اسلامی اینچنین توصیف شده است: «او دارای قدرت و تأثیر عجیبی است، چشم راست ندارد و چشم دیگرش در وسط پیشانی اوست و مانند ستارة صبح میدرخشد. چیزی در چشم اوست که گویی آمیخته به خون است. داخل دریاها میشود و آفتاب با او باز میگردد. کوهی از طعام و نهری از آب همیشه با اوست. آسمان به دستور وی باران میدهد و زمین گیاه میرویاند. اختیار گنجهای زمین با اوست. مرده را زنده میکند. با صدای بلندی که تمام جهانیان صدای او را میشنوند، میگوید: من خدای بزرگ هستم که شما را آفریدهام و روزیرسان هستم، به سوی من بشتابید». وی از همه جا میگذرد و فقط در مکّه و مدینه قدم نمیگذارد. بیشتر پیروان او از یهود و زنان و عربهای بیابانی است. اصل او را از اصفهان یا بجستان یا خراسان گفتهاند. اصل داستان دجّال در کتابهای مقدّس مسیحیان آمده و بارها واژة دجّال در انجیل به کار رفته است. دربارة دجّال، صرف نظر از ویژگیهای او، چند احتمال وجود دارد: دجّال، نام شخص معیّنی نیست بلکه هر کسی که با ادّعاهای پوچ و بیاساس و با توسّل به حیلهگری و نیرنگ، درصدد فریب مردم باشد، دجّال است. بر این اساس دجّالها خواهند بود و اینکه در روایات از دجّالهای فراوان (دوازده، سی، شصت و هفتاد) سخن به میان آمده، این احتمال را تقویت میکند. فردی معیّن و مشخّص به عنوان دجّال در دورة غیبت، با همان ویژگیهایی که برای وی بیان شده، خروج میکند و مردم را به انحراف میکشاند. این احتمال نیز وجود دارد که مراد از دجّال، همان سفیانی باشد که در کتابهای عامّه، بیشتر به عنوان دجّال و در کتابهای شیعه به عنوان «سفیانی» آمده است. دجّال، کنایه از کفر جهانی و سیطرة فرهنگ مادّی بر همة جهان است. استکبار، به معنای واقعی، دجّال است. استکبار خود را قیّم ملّتها میداند و با تکیه بر ثروت انبوه و قدرت عظیمی که در اختیار دارد، در همه جای زمین دخالت میکند و همه را زیر سلطة خویش میآورد.موضوع دجّال، بیش از آنچه در روایات شیعه، از طریق اهل سنّت نقل شده است و قسمت عمدة آن را احمد بن حنبل در کتاب «مسند»، ترمذی در «صحیح» خود، ابن ماجه در «سنن» و مسلم در «صحیح» و ابن اثیر در «نهایه» از عبدالله بن عمر، ابوسعید خدری و جابر بن عبدالله انصاری نقل کردهاند. مرحوم صدوق در این زمینه میگوید: متعصّبان اهل سنّت، اینگونه اخبار را تصدیق میکنند و دربارة دجّال، غیبت وی و زنده بودنش، در این مدّت طولانی روایت نمودهاند که، در آخرالزّمان خروج میکند. ولی دربارة قائم(ع) باور نمیکنند که او مدّت طولانی غایب میشود، آنگاه آشکار میگردد و جهان را پر از عدل و داد میکند، چنانکه از ظلم و جور پر شده باشد. با اینکه پیامبر(ص) و امامان(ع) از این موضوع، صریحاً سخن گفتهاند. همچنین موضوع دجّال، اختصاص به اسلام ندارد، بلکه نوشته است: «دروغگو کیست، جز آنکه مسیح بودن عیسی را انکار کند،آن دجّال است که پدر و پسر را انکار مینماید».
برگرفته از ماهنامه موعود شماره 101